Elektronik Devre Kartlarında Değerli Metaller

Eski Bilgisayar ve Eski Telefon Paçalarından Altın Çıkartma

Elektronik Devre Kartlarında Değerli Metaller

Temel kullanım alanı takılar ve süs eşyaları olsa da altın

kimyasal sembolü (Au), elektriği ve ısıyı mükemmel

ilettiğinden, paslanmaya karşı dirençli olduğundan ve

kolay, kolay değişmediğinden üretim süreçlerinin

çoğunda yer alır (özellikle de elektronik ve bilgisayar

endüstrisinde). Sonuç olarak bilgisayar endüstrisi bu

elementten her yıl birkaç yüz ton kullanır.

(örneğin 2003 yılında 318 ton, 2013 yılında 982 ton,

2017 yılında ise 1,286 kiloton ). Altın kullanılmıştır.

Kuvars Altın

Kuvars Altın

Külçe Altın 24 Ayar Saf

Telefon Eski Ana Kartlar

Bu değerli metal neredeyse bütün bilgisayar bileşenlerinde bulunur. Konnektörler IDE yuvası, PCI Express, PCI, AGP, ISA ve diğer limanlar, köprüler, CPU soketi ve yuvaları DIMM eski ana kartlar, Ram, SIM, TV Kartı. Bu parçalar genellikle birkaç mikron inceliğinde "24 AYAR SAF ALTIN" tabaka kalınlığı ile kaplıdır.

Tabi ki her bir parçada kullanılan miktar çok azdır. Ancak altın fiyatlarının son zamanlarda tavan yapmasıyla artık kullanılmayan elektronik atıklardan altın çıkarmaya çalışma işi gittikçe daha cazip hale geliyor. Hatta sadece bu işle uğraşan özel firmalar bile var.

IDE Yuvası

Bilgisayar İşlemcisi

Temizlenmiş Ana Kart

Bilgisayar ve Telefon Parçalarının içindeki metalleri sırasıyla  şöyledir.

1- Altın

2- Platin

3- Gümüş

4- Kalay Kurşun

5- Çinko

6- Alüminyum

7- Paladıum

8- Sarı Bakır "Tunç, Prinç, Bronz"

 9- Kırmızı Bakır

10- Demir

11- Isıya Dayanıklı Elyaf

12- İnce Deniz Kumu

13- Micro dereceli cam

14- Fosfor

15- Karbon "Maden Taş Kömür"

Bu birleşenlerin tümü devre kartlarımızı oluşturur. 

En çok kullanılan metal ise bakır, sarı bakır, kurşun ve demirdir. Bununu daha kolay anlamanız için şöyle bir örnekle sonlandıralım. İnsanlar ilk çağlarda ilkel mağaralarda yaşadı. Zamanla medeniyetler ortaya çıktı bu ilerleme doğrultusunda kaleler,  köylerde taş yapı kerpiç evler. Şimdilerde ise Apt, site, gökdelen ve rezidans olarak devam etmekte. Bu devre kartları da aynen öyle cihazları küçültmek ve yer kazanmak açısından bir mahalleyi her şeyi ile birlikte bir rezidans şeklinde 6 ile 7 kat olarak düşünün yolları, kahvesi, manavı, kasap, yer altı şebekeleri vb şeyleri üstlü altlı olarak ısıya dayanıklı elyaf deniz kumu birleşimi ile presledi ve günümüzde kullanılan yaygın devre kartları çıktı.

Yine aynı konuya ek olarak sadece Altın mı çıkar diye soranlar olacak hiç şüphesiz. Tabi ki, hayır sadece Atın değil. Değerli metaller derken önce şu konuya bir açıklık getirelim. Benim şahsi görüşümdür "Altın hariç diğerleri önemsiz" yine siz bilirsiniz tabi ki, uğraşmayı seviyorsanız. Zaten Altını çıkarmak çok zahmetli ve yorucu bir süreç olduğu için uğraşmayı değmeyecek metaller için yorulduğunuzu değmeyecektir. Hobi amaçla uğraşanlar da benim gibi düşünecektir. Burada işte devreye büyük paralar harcayan şirketler devreye girer nedeni ise, hazır tüm metaller elinin altında iken, ve bunları hiçe sayamazlar. Ne getirirse kardan diyerek onları da geri dönüşüme kazandırırlar. 

Yeni Nesil Devre Kartı

Yeni Nesil Devre Kartı

Yeni Nesil Devre Kartı

Eski Devre Kartı

Eski Devre Kartı

Eski Devre Kartı

Peki Nasıl Altın Çıkarılır?.. İşte Size Cevabı!..

Bugün size altını kendi elleriniz ile eski pc ve telefon parçalarından nasıl çıkartacağınızı öğreneceksiniz.

Deneyimizin ilk aşamasında tüm bu parçaları kapsar.

Öncelikle vida ve cıvata sökerek ayırma işlemini tamamlıyoruz. Plastik, demir gibi devre elamanı ile alakası olmayan büyük parçaları çıkarıyoruz.

Geriye kalan ana kart, bağlantı soketleri ve ram gibi

Parçaları temizleyip, kesip ve ayırma işlemini tamamlıyoruz.

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

                                AYIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA İŞLEMİ

AYIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA İŞLEMİ

AYIRMA İŞLEMİ

AYIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

ESKİ TELEFONLARDAN ALTIN ÇIKARMA

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA SINIFLANDIRMA İŞLEMİ

AYIRMA İŞLEMİ

AYIRMA İŞLEMİ

AYIRMA İŞLEMİ

Tüm Bu Birleşenleri Ayırmak İçin Lazım Olacak Aletler.

Biz tel makası, kerpeten, pense, yan keski, kesici düz tornavida, tornavida takımı, çift, çekiç, örs, mengene, metal makası ve çakmak pürmüz kullanarak ayırma işlemini tamamlıyoruz.

 Buna ek olarak bir de kimyasallar ve araçlara ihtiyaç duyarız.


Nitrik asit

Hidroklorik Asit

Sülfürik Asit

Siyanür

Klor

Kral Suyu "İki Farlı Asit Karışımı" 

Demir Sülfat

Lütfen Dikkat!..

Gösterim de kullanılan kimyasallar, yakıcı ve tepkimeyle reaksiyon halinde zehirli gaz ortaya çıkar. Bu özellikleri nedeni ile çok tehlikeli evde bu deneyi tekrarlayarak ÖNERMİYORUZ!.

Genel Olarak Tercih Edilen 2 Çökertme Yöntemi Var.

   1) Kalay Klorür

   2) Demir Sülfat 

KİMYASALLARI  TANIYALIM ÖNCE

1-Nitrik asit ( Halk arasında Kezzap olarak da bilinir.)

2-Hidroklorik Asit (Tuz Ruhu) Halk arasında tuz ruhu olarak da bilinir.

3-Sülfürik asit (Halk arasında Zaç yağı veya zac asidi olarak da bilinir).

4-(Siyanür) Kimyasal anlamda bir karbon ve bu karbona bağlı üç azot atomu içeren bileşiklere verilen isimdir. (Siyanür, hidrosiyanik asit ve bu asitten türeyebilen metal tuzlarının genel adı. Hepsi şiddetli zehirlidir.)

Dip Not: Bir insanı veya canlıyı saniyeler içerisinde öldürebilir. "Çok tehlikelidir."

5-(Klor) Normal sıcaklıkta gaz durumunda bulunan, halojenlerden bir elementtir. Özellikle temizlik sektöründe kullanılır. Örnek; Günlük yaşantımızda

kullandığımız çamaşır suyunda inceltilmiş halde bulunur. Tablet hap şeklinde yüzme havuzlarında kullanılır. Klor'un birden fazla çeşidi vardır. Diğer kimyasallarla güçlendirilip ya da inceltilip temizlik sektöründe kullanılır.

6-(Kral Suyu) Bu bir çeşit kimyasal karışımdır.

Kral Suyu iki asidin birleşiminden ortaya çıkar, son derece kuvvetli bir kimyasaldır. Doğada bulunan birçok dayanıklı metallin ayrıştırılmasında kullanılır.

Sadece Altın ve platin gibi metallere zarar veremediği için bu ismi aldığı söylenir.

Tahminlerim ve birikimlerim doğrultusunda (MÖ) ilk defa Mısırda ortaya çıkmıştır.

Mısırda Firavunların vazgeçilmez olan altın tutkusu sayesinde Altını toprak ve diğer metallerden ayırmak için kullanıldığı söylenir.

7-(Demir Sülfat) Atık su arıtma sistemlerinde en çok kullanılan ve su şartlandırma kimyasalların biri de Demir Sülfattır. Demirli gübre ve yem katkı maddesi olarak da kullanılır. Demir Sülfat bünyesinde %17-20 arasında demir içermektedir. FeSO4.7H2O formülü ile gösterilen demir sülfat endüstriyel atık suların arıtımında koagülant (pıhtılaştırıcı) olarak kullanılır. İçerisinde çok az miktarda Fe+2 ve Fe+3 bulunur. Yüksek verimli bir arıtma kimyasalıdır. Demir sülfatın çalışma aralığı atık suyun bulanıklık vb. değerlerine bağlı olarak  5 – 10 pH aralığı olarak kabul edilir.

Demir Sülfat açık mavi yeşil renkte kristalli bir yapıdadır.

Hazır olarak temin edilebilir ancak tercihe bağlı olarak kendiniz de hazırlayabilirsiniz.

Demir Sülfat Hazırlanışı, Karışımda Kullanılan Asit, Metal Birleşimi ve Kullanım Alanları.

Sülfürik asit; H2SO4 formülü ile güçlü ve son derece aşındırıcı bir asittir. Canlı dokulardan metallere ve taşlara kadar birçok farklı malzemeyi aşındırabilir.

Tarihte “vitriol yağı” olarak da bilinen sülfürik asit; hafif viskozite ve keskin kokuya sahip olup  su ve diğer çözücülerde kolaylıkla çözünür.

Kimyasal olarak, özelliklerinin değişimine bağlı olduğunu belirten diprotik asit olarak sınıflandırılır.

Bu bileşik lavabo açıcısından kurşun asit aküye kadar geniş bir kullanım alanına sahip.

Halk arasında “akü asidi” diye bilinir. Elektriği iletir. Suda çözündüğünde çok yüksek ısı çıkar. Aynı zamanda gübre üretimi,  petrol arıtımı, atık su işleme ve kimyasal sentez, boyar madde, patlayıcı madde gibi birçok endüstriyel uygulamada hayati öneme sahiptir.

Kimyasal Özellikleri

Su ile reaksiyonu : Sülfürik asitin hidrasyon reaksiyonu oldukça ekzotermiktir. Güvenlik nedeniyle, büyük miktardaki asit üzerine su dökmektense, su üzerine

ufak miktarlarda asit dökülmesi tavsiye edilir. Asit ile su bir araya geldiği zaman ekzotermik bir reaksiyon gerçekleşir. Hızla gerçekleşen reaksiyon sonucu açığa çıkan ısı eklenen suyun buharlaşmasına ve buharlaşan suyun da dışarı çıkma isteği sonucu etrafa asit'in saçılmasına neden olur. Ama su üzerine azar azar asit ilave etmek ki, kimya bilimciler buna “asit'i suda boğmak“ da derler; reaksiyonu yavaşlatarak oluşabilecek etkiyi de azaltır.

Siz siz olun asit üzerine su değil, suyun üzerine asit ilave edin.

Ayrıca sülfürik asit ile suyun reaksiyonundan oluşacak ısı kullandığınız cam malzemelerin parçalanmasına da sebep olabilir. O yüzden işlemi kademeli ve dikkatli gerçekleştirmelisiniz.

Asit'in üzerine su ilave edilmez! Suyun üzerine asit eklenir.

Metaller ile reaksiyonu

Sülfürik asitin seyreltik çözeltileri, metaller ile reaksiyona girerek hidrojen (H2) ve kullanılan metale karşılık gelen metal sülfat oluşturabilir. (FeSO4 örneği için reaksiyon 1'e bkz.) Nikel, çinko ve demir gibi reaktif metaller ile kolayca reaksiyona girebilir. Bunun aksine, sülfürik asit'in derişik çözeltileri aynı şekilde reaksiyona girmezler. Örnek olarak; bakır metali ile derişik sülfürik asit reaksiyonu sonucu sülfür dioksit, su ve sülfat iyonları oluşur.(Reaksiyon 2)

Demir Sülfat Hazırlanışı Olarak Reaksiyon (1)- Kullanıyoruz.

Örnek: 1Lt Sülfürik asit "Akü Asidi" içerisine %20 oranında kalacak şekilde demir atacağız.

Bu karışım için Beher kullanıyoruz. Beherin içerisine

(1Lt Sülfürik asit + %20 oranında demir) koyup kapağın ağzının arasına sünger yerleştirip kapatıyoruz ve tepkime bitene kadar bekletiyoruz. Tepkime bittikten ve soğuma gerçekleşince kağıt filtre ile süzüyoruz.

Demir Sülfat Karışımını hazırlamış oluyorsunuz. 

Demir Sülfat Karışımını uzun süreli saklamanızda sakınca yoktur ancak dibinde yeşilimsi kristaller oluşacaktır. Yeşilimsi kristallerin üzerine (pH) derecesi en az 7,5 olan içme suyu ekleyip ısıtarak eritip tekrar kullanabilirsiniz.

Reaksiyon 1 : Seyreltik sülfürik asit : Fe + H2SO4 → H2 + FeSO4

Reaksiyon 2 : Derişik sülfürik asit : Cu +  H2SO4 → SO2 + 2 H2O + SO42− + Cu2+

Sülfürik Asiti Saklama

Bu bileşik; son derece tahriş edici ve tehlikeli olabilir. Yutulması veya solunulması halinde solunum sisteminde ciddi yanıklara sebep olur. Buna ek olarak cilde veya

göze temas halinde de ciddi yanıklara sebep olabilir. Temas halindeki bölge göz duşu veya seyreltik baz ile yıkanmalıdır. Su ile yıkandığı takdirde ısı açığa çıkacaktır ve asıl yanmayı bu olay gerçekleştirecektir. Bu kimyasal ile çalışırken çeker ocak veya iyi havalandırılmış bir alanda çalışmanız ve uygun koruyucu giysi ve gözlük kullanmanız tavsiye edilir.

Son olarak; sülfürik asit, koyu camlı şurup şişeleri gibi reaktif olmayan bir kap içinde saklanmalı, tahriş edici ve aşındırıcı olarak etiketlenmelidir.

Şimdi nasıl hazırlandığına gelelim arkadaşlar.

Kral Suyu Nasıl Hazırlanır, Kalay Klorür (SnCl2) İle Nasıl Çökertilir ve Uygulanır.

Nitrik Asit (Kezzap) ve Hidroklorik Asit (Tuz Ruhu) 3/1 Oranın da karıştırılarak “Kral Suyu” elde edilir. Bu karışım ısıya dayanıklı cam kapta "Beher"de yapılır. İçerisine ayrıştırmak istediğiniz curuf konulur ve altı kısık ateşte kaynama derecesine kesinlikle gelmeyecek 60 ila 80 derece yeterli olacaktır. Kral suyu sarı zeytin yağı tonunda renk alıncaya kadar ve çıkan buharın renginin tamamen kahverengimsi bitip, beyaz tonda oluncaya kadar işlem devam eder. Karışım yani seyreltilmiş kral suyu soğuması için bekletiyoruz.

Not: Arkadaşlar Kral suyunu seyrelmek için kullandığınız suyun (pH) derecesi en az 7,5 olmalıdır. Yani kireçli olan suları kullanmayın!. Karışım soğuduktan sonra içerisine 3 ila 5 damla Kalay klorür (SnCl2)  damlatıyoruz. Altının dibe çöktüğünü zamanla göreceksiniz daha sora süzüp potaya alıp 1186 derece sıcaklıkta eritme işlemini gerçekleştiriyoruz.

Bazı Arkadaşlar nitrik asitten tamamen kurtulmakta güçlük çekiyor onun için arkadaşlar.

Alkol veya beyaz ispirto kullanırsanız kolay bir şekilde asitten kurtulmuş olacaksınız.

Kalay Klorür Nasıl Hazırlanır

Hidroklorik Asit (Tuz Ruhu) Beher'e koyuyoruz arkadaşlar. Sonra içerisine kalay "kurşun" atıp eriyinceye kadar kaynatıyoruz. Soğumasını bekleyip kağıt filtre ile süzüyoruz. Daha sonra Kral Suyuna yedirdiğiniz Altını çökertmek için kullanıyoruz.

Not: Bazı Arkadaşlar kalay bulamıyor. Ben söktüğüm devre kartlarının lehim yani birleşim yerlerini kullanıyorum.

Aşağıdaki resimde örnek olarak bakınız.

Son olarak hazırladığınız “Kalay Klorür” en fazla 2 hafta dayanır. Çok çabuk bozulduğu için lazım olunca hazırlamanızı tavsiye ederim.

Kalay Klorür dilerseniz hazır olarak da temin edebilirsiniz ancak maliyeti yüksek olacaktır.

Hadi Kolay Gelsin Arkadaşlar.

Hazırlayan: Kemal ANTAKYALI